دسترسی آزاد يا Open Access :
عبارت است از اجازه به تمامی کاربران برای خواندن، بارگذاری،نسخه برداری،توزیع،چاپ،جستجو یا پیوند دادن به متن کامل مقاله ها و بطور کلی استفاده از آنها برای هرگونه هدف قانونی، بدون وجود موانع مالی، قانونی یا فنی
منابع دسترسی آزاد (Open Access) به چه منابعی گفته می شود؟ چه تفاوتی با Open Source دارد؟
به منابعی گفته می شود که جهت استفاده و مشاهده آزادانه در دسترس است به عبارت دیگر دسترسی آزاد دلالت بر دسترسی پیوسته و دائم به متن کامل آثار علمی بدون پرداخت هزینه به ناشر یا مولف اما با رعایت حق معنوی مولف (استناد به آثار پیشین و به رسمیت شناختن نویسندگان) دارد.دسترسی آزاد به کیفیت منابع یا وضعیت منابع (داوری شده یا داوری نشده) ربطی ندارد. یعنی شامل هرنوع از منابع می باشد. برنامه های متن باز یا همان Open Source برنامه هایی هستند که مجوزهای آنها امکاناتی چون اجرای آزاد (برنامه را به هر قصدی اجرا کنند)، دسترسی به کد منبع (آن را مطالعه و تغییر دهند)، توزیع آزاد (اصل یا تغییر یافته برنامه را بدون پرداخت هزینه ای کپی و توزیع کنند) و انتشار تغییرات (بتوانند برنامه را متناسب با نیاز خود تغییر دهند و تغییرات خود را برای استفاده دیگران منتشر کنند) را در اختیار کاربران قرار می دهد.
هدف دسترسی آزاد
فراهم ساختن امکان دسترسی رایگان به نتایج تمامی آثار علمی، داوری و منتشر شده در مجله های تخصصی علمی-پژوهشی برای همگان و به حداکثر رساندن ضریب تأثیرگذاری (Impact Factor) نتایج پژوهش های علمی است. منابع دسترسی آزاد می توانند مکمل بسیار خوبی برای منابع آنلاین کتابخانه باشند. بسیاری از دانشمندان شماره های گذشته نشریات داوری شده را شبیه دسترسی آزاد باز نگه میدارند و همچنین بعضی از پژوهشگران قسمتی یا تمامی شماره های نشریات را به صورت دسترسی آزاد برمی گردانند.در حالیکه منابع دسترسی آزاد قسمت بیشتری هنوز توسط مولف دارای کپی رایت هستند اما اکثر دانشگاهها و موسسات آموزش عالی این اجازه را دارند که بتوانند استفاده کنند حتی اگر اجازه نسخه برداری نداشته باشند به آن منابع پیوند داده می شوند تا قابل خواندن باشند. به همین دلیل دانشگاهها و موسسات و انجمنها از منابع دسترسی آزاد حمایت می کنند
در این جا سعی دارم انواع منابع دسترسی آزاد و سایتهایی که این نوع منابع را در اختیار می گذارند را در یک تقسیم بندی کلی عمومی، مجلات، کتابها، منابع آموزشی و پروژه ها ارائه دهيم.
تذكر مهم:
لازم به يادآوري است براي دريافت مقاله و كتاب از برخي از اين سايتها، نياز به "كد كاربري و رمز عبور" مي باشد كه با ثبت نام در همان سايت، ميتوانيد كد كاربري و پسورد را از آن پايگاه دريافت نماييد.
|